HALKLA MÜNASEBETLER HAKKINDA BAZI AYETELER

BİSMİLLAHİRRAHMANİRRAHİM

''Gerçekten sen pek büyük bir ahlak üzerindesin''(Kalem suresi ayet:4)

''Allah size kolaylık diler,güçlük dilemez(Bakara:185)

''Sizin afvetmeniz,takvaya daha yakındır.Aranızda birbirinize iyilik etmeyi unutmayın.Şüphesiz Allah yaptıklarınızı görür''(Bakara.237)

''Öfkelerini yutkunurlar,insanları afvederler.Allah da güzel davrananları sever.''(Al i imran:134)

''Barış daima iyidir.Zaten nefisler kıskançlığa hazır duruma getirilmiştir.Eğer güzel geçinir,sakınırsanız,Allah yaptıklarınızdan haberdardır''(Nisa suresi:128)

''Yinede onları afvet,aldırma,çünkü Allah güzel davrananları sever''(Maide:13)

''İnanan erkekler ve kadınlar,birbirlerinin velisidirler..iyiliği emrederler,kötülükten menederler.Namzı kılarlar.Zekatı verirler.Allah''a ve Resülüne itaat ederler.İşte onlara Allah rahmet edecektir.Allah daima üstündür,rehmet sahibidir.''(Tevbe S:71)

''Allah adaleti,ihsanı,akrabaya vermeyi emreder.Edepsizlikten,fenalıktan ve azgınlıktan meneder.Öğüt almanız için size böyle öğüt verir''(Nahl suresi:90)

''Rahmanın kulları ki yeryüzünde mütevazi olarak yürürler,cahiller kendilerine laf atarsa ''selam''derler.Onlarki gecelerini Rablerine secde ederek ,ayakta durarak geçirirler.Onlar ki,Rabbimiz cehennemin azabını bizden öteye çevir,doğrusu azabı sürekli bir azabtır.Orası ne kötü bir karargah ve ne kötü bir makamdır(Furkan:63,66)

''Boş söz işittikleri zaman ondan yüz çevirirler ve Bizim işlerimiz  bize,sizin işleriniz size.Size selam olsun.Biz cahilleri istemeyiz derler''(Kasas:55)

''İyilikle kötülük bir olmaz.Sen kötülüğü en güzel olan şeyle sav. O zaman seninle arasında düşmanlık bulunan kimse,sanki sıcak bir dost oluvermiştir..Buna ancak sabredenler kavuşurlar.Buna ancak hayırdan büyük pay sahibi olan kimseler kavuşurlar''(Fusulet:34,35)

''Muhakkak müminler kardeştirler.Kardeşlerinizin arasını düleltin ve Allah'dan korkun ki size rahmet edilsin.

Ey inananlar,bir topluluk bir toplulukla alay etmesin.Belki onlar kendilerinden iyidirler.Kadınlarda kadınlarla alay etmesin.Belki onlar kendilerinden iyidirler.Birbirinizde kusur aramayın,Birbirinizi kötü lakaplarla çağırmayın.İnandıktan sonra kötü ad ne kötü birşeydir.Kim tevbe etmezse işte onlar zalimlerdir.Ey inananlar zandan çok sakının.Zira zanın bir kısmı günahdır.Birbirinizin gizli şeylerini araştırmayın,biriniz diğerinizi arkasından çekiştirmesin.Biriniz ölmüş kardeşinin etini yemeyi severmi?,işte bundan iğrendiniz.O halde Allah'dan çok korkun.Şüphesiz Allah tevbeyi çok kabül edendir.(Hucuret suresi:10,12)

 _  Bu konuda daha bir çok ayetler  mevcuttur.

HALKLA MÜNASEBET HAKKINDA KUDSİ HADİSLER:

 '' Ey  insanoğlu,siz ancak size ihsan edene ihsan edersiniz.Size gelene gidersiniz.Sizinle konuşanla konuşursunuz.Size yedirene yedirirsiniz.Size ikram edene ikram edersiniz.Bunda birbirinize üstünlüğünüz yoktur.Üstün olanlar,kendilerine kötülük yapanlara iyilik edenler,gelmeyenlere gidenler,yedirmeyenlere yedirenler,
konuşmayanlarla konuşanlar,ihanet edenlere ihsan edenlerdir.Şu halde bağışlayınız tevazu ediniz,ayıpları örtünüz ve merhamet ediniz,ta ki merhamet olunasınız''(Güzel ahlakın tarifi)     
      Ey insanoğlu;Ancak azamatim için tevazu edenler,gündüzleri bana ibadet edenler.benim için şehvetlerinden çekenler,yetime ikram edenler,ona baba gibi merhametli olanlar,dullara şefkatli eş gibi olanlar cennetime girerler.Bu sıfatlarla muttasıf olanlar bana dua ederse,ona rızık veririm.Dilerse veririm.Kullarımın kalbinde onu sevdiririm.     
        Ey insanoğlu;Mal benimdir.Sen benim kulumsun.Misafir elçimdir.Elçimden malımı esirgeme,
         Ey İnsanoğlu;Mal benimdir.Zenginler vekilimdir.Fakirler iyalimdir.Kim malımı iyalime cimrilik edrse,onu ateşe sokarım.Bana büyüklük taslama.    
      Ey insanoğlu;Kullarım için huyun güzel olsun.O zaman seni severim,kullarımada sevdiririm.     
       Ey insanoğlu;Elini göğsüne koy,kendin için sevdiğini başkaları içinde sev.     
     Ey insanoğlu!,Şiddeti,gıybeti,koğuculuğu terk edeni kalplerde sevgili ederim.Onu ayıplardan ve bulanıklıklardan kurtarırım.      
   Ey insanoğlu' Merhamet ettiğin gibi merhamet olunursun,kullarıma merhametli olmazsan,benim merhametimi nasıl umarsın.      
     Ey insanoğlu! Benim rızamı dileyerek yetim ve dullara destek olanı,gölge olmayan günde gölgemde kılarım.      
        Ey insanoğlu! İnfak et ki ,sana infak olunsun. _Buyurmuştur ki:
      Ey Musa seni yaratıklarıma olan şefkatin için seçtim.Çünkü sen Şuaybın koyun çabanısın.Koyunlardan birisi kaçmıştı.Ardına düştün,yoruluncaya kadar koştun.Onu yakaladığında,onu dövmedin ve şöyle dedin;beni ve kendini niçin bu kadar sıkıntıya düşürdün?işte bu merhametine karşılık sana peygamberlik verdim.     
      EY insanoğlu' Kızdığında Beni hatırla ki, kızdığımda bende seni hatırlıyayım.Yardımıma razı ol.çünkü bu senin kendine yardımından hayırlıdır.     Ey insanoğlu ! Kullarıma karşı iyi huylu ol.Hasta olanlarını yoklaki,seni onların kalbinde sevgili edeyim.
     Ey insanoğlu !  Sana bela verdiğimde,Benden düşmanlarına şikayet etme      
        Ey insanoğlu! Merhametim,benim için sevişenleredir.Kıyamet günü Allah'ü teala buyurur :Benim için sevişenler nerededirler? İzzet ve celalime yemin ederim ki,bu gün onları gölgemde gölgelendiririm.       Allah c.c. Kıyamet günü buyururki :
     Ey insanoğlu! Hasta oldum,beni aramadın.Kul derki : Ya Rabbi,ben seni nasıl yoklarım ki,sen alemlerin Rabbisin.Allah'ü teala derki:
     Ey insanoğlu,filan kulumun hasta olduğunu bildiğin halde onu yoklamadın.sen beni onun yanında bulacağını bilmiyormuydun.     
      Ey insanoğlu! senden yemek istedim doyurmadın.Kul der ki;Ya Rabbi ben sana nasıl yemek veririm ki alemlerin Rabbisin.Allah c.c. buyurur ki .Filan kulum senden yemek istedi,vermedin.ona yedirdiğini benim katımda bulacağını bilmiyormuydun.   
    Ey insan oğlu senden su istedim vermedin:Kul derki;Ben sana naıl su veririm ki,sen alemlerin Rabbisin.Allah c.c. buyurur ki;Filan kulum senden su istedin,ona vermedin,Ona verdiğini katımda bulacağını bilmiyormuydun.

HALKLA MÜNASEBET HAKKINDA HADİSLER:

_Rahman olan,Allah merhamet edenlere merhamet eder.Siz yerde olanlara merhamet eyleyiniz.Ta ki,gökte olanların yaratıcısı size merhamet etsin _Müminler birbirinin kardeşidirler.Alemler tek nefs gibidir. _Birbirinize nesne bahş eyleyiniz(Birbirinizle hediyeleşiniz).Ta ki birbirinize sevgi besleyesiniz. _Halkın hayırlısı insanlara menfaatlisidir. _Ümmetimin ebdalleri namaz ve orucu çoğaltmakla cennete giremezler.Belki rahmet kılıp,göğüs selameti ile ve cömertlikle cennete girerler. _ O Hazret,kendi mübarek eli ile yetim uşakların başını sığazlardı.Onlara lütufta bulunup tebessümle söylerdi. _Kim ki Mümin kardeşini dünyada sevindirirse,Hak teala onu dünyada ve ahirette sevindirir.Kim ki mümin kardeşini dünya gussalarından(üzüntü,elem,keder) birisinden kurtarırsa,Hak teala onu kıyamet gününde gussalardan azat eder. _Ana ve babasına ikram ve ihsan eden için cennetin iki kapısı açılmıştır. _Amellerin en hayırlısı müminin gönlüne sevinç sokmaktır. _Bir kimse çoluk cocuğuna bir dirhem harcasa,benim katımda hak yoluna bir dinar harcamasından daha güzeldir.Bir kimse ana ve babasına bir gün itaatli olsa,benim katımda bin yıl ibadetinden hayırlıdır. _
  İmanı tam olan mümin kendi ehli(eşi)ile ahlakı güzel olandır. _
Diline sahip olanın ayıpları örtülmüştür.Öfkesini yutanın günahları bağışlanmıştır. _
Anaya ve babaya itaatli olup,sılayı rahim eylesen,hanımı evladı ve hizmetçileri ile mülayim(yumuşak)söylese,kardeşlerine ikram edip kendi evini gözetse,elbette o kimse tam mürüvet eylemiştir. _
İki arkadaşın kelimeleri birbirine emanettir.O halde birine helal olmazki,öbürünün gizli sözünü kimseye söyleye.Veya onun sırrını halka aça. _Mümin,mümine ruh ile cesed mesabesindedir. _Müminin mümine bakışı ibadettir.Yüzüne tebessümü kefarettir.
_Müminin kalbine sürur(sevinç,neşe)sokmak Rahmanın rızasına sebeptir.
_Her kim ki ,Hak tealaya ve Ahirete iman getirmiştir;o kimse cariyesine ikram ve misafirine ihtiram etsin.Hayır söylesin veya sussun.  
Cebrail bana iyi komşulukla öyle çok nasihat ederki,komşu komşudan miras alır sanırdım. Gerçekten güzel ahlak,iyi komşuluk ve sılayı rahim mevlanın rızası sebeplerindendir.Bütün hataları gidericidir. _
Her kimde ki üç haslet olmaz,o kimse imanın tadını bulamaz;Biri hilimdir ki onunla cahilin gazabını red eyler.Biri veradır ki onunla haramlardan men eyler.Biri güzel ahlaktır,onunla halka iyilik eder. _
Sadakaların en faziletlisi güleryüzdür. _Farzları eda ile emrolunduğum gibi,insanlara güler yüzle emrolundum. _
İmandan sonra aklın başı,insanlara güleryüz göstermektir.İnsanlara dostluk ve güzel huyla ünsiyettir. _
Hak teala refiktir.Refiki sevip,şiddeti sevmez Hak teala bir ev ehline hayır murad eylese,onları yumuşaklıkla  mütad edip, sertlıkten azad eder.Zira yumuşaklık bulunduğu şeyi güzel eder.Sertlik bulunduğu şeyi kötü eder.

HALKLA MÜNASEBETİN KEYFİYETİ :

     Hazreti Habibi Ekrem sallallahu aleyhi ve sellem,ümmet ve ashabına dostluk ve sevgi ile ülfet ve sohbetin adap ve erkanını anlatıp ve öğretip,mahiyet ve keyfiyetini duyurmuştur.,nitekim hadisi şeriflerinde lütf ile buyurmuştur.    
     Ey ümmetim ve ashabım!Hakkın ahlakı ile ahlaklanınız,gerçekten ilim ve hilim onun ahlakındandır.İlim ancak öğrenmekle olur,Hilimde sabırla elde edilir.Hayrı seçen kimse hayrı bulur.Şerden çekinen,korunup selamet kalır.    
     Ey ümmetim! sizden rahmeti kesene sılayı rahim eyleyiniz.sizi mahrum edene siz kerem kılınız.Size cahilikle muamele edene siz hilimle olunuz(Yumuşak davranınız).Bu hasletlerle Allah katında yücelik bulunuz.       Hak Teala,İslam dinini güzel ahlaklarla kuşatmıştır.Güzel amellerle süslemiştir.Onlar,güzel muaşeret ve güzel huydur.Yumuşaklık,Cömertlik ve marifettir.Yedirme ve selam vermedir.Hastayı ziyaret,ihtiyara hürmettir.Kötülüğü afv ve iyi komşuluktur.Öfkeyi yutmak ve ihlastır.Kerme ve semahattir.İyilikleri söyleme ve ayıpları örtmedir.        Müslümanın,müslüman üzerinde hukuku altıdır.Müslümana kavuştuğunda ona selam versin.Seni davet ettiğinde icabet edip gidesin.Senden nasihat istediğinde ona nasihat edesin.Aksırdığında hamdettiğinde ona dua edesin.Hastalandığında ziyaretine gidesin.Öldünde cenazesine teşrif edesin.      
       Kim ki zalimine beddua ederse gerçekte o kimse Muhammed ümmetini mahzun edip,lanetlemiş İblisi mesrur etmiş olur.Kim zalimini afvederse gerçekte o kimse Muhammed ümmetini sevindirip,lanetlenmiş iblisi üzmüş olur.  
       Yetim  uşak döğülse,onun ağlamasından Rahmanın arşı hareket eder. o zaman Hak teala derki : Ey benim meleklerim,siz şahid olunuz ki, o yetimi razı edeni,Ben kendi katımda razı ederim.           Çocuğun ebeveyni üzerinde üç hakkı vardır ki,doğduğunda güzel isim vermek,aklını başına aldığında okuma yazma öğretmektir.Rüştüne erdiğinde de evlendirmektir.        
       Gerçekten bir kadın beş vakit namazını kılsa,bir ay ramazan orucunu tutsa,kendini namahremden korusa ve kocasına itaatle gitse o kadın Cenneti A'la'ya dahil olur.      
       Komşu üçtür ki,bazısının üç kat hakkı vardır.Bazısının iki kat hakkı vardır.Bazısının bir kat hakkı vardır.Üç kat hakkı olan komşu,senin akraban ve yakın müslüman komşundur ki,biri yakınlık hakkı,biri selam hakkı ve biriside komşuluk hakkıdır.İki kat hakkı olan komşu,senin müslüman komşundur.Bir kat hakkı olan komşu müslüman olmayan komşundur.      
 Cennet köşkleri o müminler içindir ki,onlar,yedirirler,selam verirler,,gündüz oruç tutarlar,gece ibadet ederler.        
 Mimine helal olmaz ki,üç geceden ziyade küsü tutup hicret eyleye ve birbirine kavuştuğunda yüzlerini döndürüp yüz çevireler.İkisinin hayırlısı önce selam verip söylüyendir.        
Kolay sadaka çok faziletlidir.Birbirine küsleri barıştırmaktır.        Bir mil mesafe gidip,bir hasta yoklama(hastayı ziyaret),iki mil mesafe yürüyüp bir mümin kardeşini ziyaret ile üç mil mesafe gidip küskünleri barıştırmakla vazifelisin.     
 Kim ki iki müminin arasını düzeltir,Hak teala ona herbir kelime için bir köle azat etme sevabını bahşeder.     Kim ki kadı(hakim)olur,o bıçaksız kurban olur.   
  İNSANLARA SEVİYELERİNCE SÖYLEMEK Cömertlik insanın ziynetidir.Afv,ihsanın en güzelidir.Tevazzu ilmin meyvesidir.İlim,hilmin direği,sıdk ve keramettir..
        Yalan ihanettir.Kurtuluş doğruluk iledir.
Bereket rıfk(mülayim davranmak)iledir. Tevazzu,şereftir.Büyüklenmek, telefin esasıdır..
       Kanaat kolaylığın özüdür.Tama,fakirin felaketidir..
Söz vermek bir hastalıktır ki, onun şifası vefasıdır.
Akıllıya muhalefet,itabın en şiddetlisidir.
Ahmağa susmak,cevabın en faziletlisidir.
Kerim olan aza şükredici olur.Cimri adam çoğu küfredici olur.
       Dil insanın terazisidir,bilgi ile cahilin ayırdedicisidir.
      Mümin insaf etmeyene insaf ile gider.
Mümin,rahat ve yumuşak olur.Emin ve emniyetli olur.
Yalancı ve hileci şeytandır.Lakin surette insandır.
         Yumuşaklık ve afv uyuşmadır.
Hilim ve kerem vefadır.Kerim olan vaadine vefa eder.sözünde durmayanıda afveder gider.      Danışma sana rahattır.
     İştişare rahmettir.Kerim olan güzel işlerini kendi üzerinde borç görür ki,eda ede.
Cimri olan geçmiş ihsanını insanlar üzerinde borç görür.
Mümin halkın eziyetine tahammül edicidir.
Ondan bir kimse incinmez.
     Kerim odur ki,ırzını malı ile korur.Cimri odur ki,malını ırzı ile korur.
Yardım et ki yardım olunasın.
Kötülük edene iyilik etki,ona malik bulunasın.
Kime dilersen muhtaç ol da esiri ol.       
Özür diliyenin özrünü kabul eyleyesin.
Sana cefa edeni afvedip mülayim söyleyesin.
Senden büyüklere sen itaatli olki,senden küçüklerde sana itaatli olsun.
Müminin ricası hakdan olur. Allahdan başkasından rica eden mahrum kalır.öyle işden çekin ki,sahibini itiarsız eder..
Kerime ihanet eyledinse ondan çekin.
Alçağa ikram eyledinse ondan çekin.
Boş sözler ve şakalar afet getirir..Vakit yitirmek ömrü harcamaktır.        
En faydalı hazine kalplerin sevgisidir.
Hilim ve tevazu rağbet edilen ve sevilendir.
Allahı tanıyan insanlara özür beyan eder.
      Elbisenin güzeli odur ki,seni insanlar içinde güzel ve hoş eder.
İnsanların dilini senden çeker.
     Miskin Allah!u tealanın elçisidir,kim ona bir şey verir,onu gönderene(Allaha)verilmiş gibi olur.
      Cömertlikle efendilik olur. Şükür ile artma olur.Uyuşma ile dostluk olur.Yumuşaklıkla mürüvet olur.Güzel sözle sohbet devam bulur.
Tatlılıkla güçlükler kolay olur.
Selamı yaygınlaştırmak güzel haslettir.     
     Tevazzunun meyvesi yüceliktir..Kanaatin meyvesi izzettir.
Güzel huy insana hayırlı arkadaştır.       
İlmin başı yumuşaklık ve hilimdir.Hilmin başı tahammüldür.
      Hikmetin başı insanlara güler yüzdür.Aklın başı sevgi ile ünsiyettir.
     Güzel huy insanı saadete getirir.
       Velilerin adeti yumuşaklık ve cömertlik,rıfk ve güleryüzlülüktür. Belada mesrur,şiddete sabırlılık ve zillette vakur olmaktır.
     Malınla cömert,sırrınla cimri ol.malını dağıtan kıymetli,ırzını dağıtan zelildir.     
 Dili tatlı olanın dostu çok olur.Seni metheden belki kurban eder.
       Ayıbını söyleyen sana nasihat eder.
İnsanlarla iyi geçinen selamet bulur.
     Gazabına malik olan halimdir.Şehvetine malik olan hakimdir. 
        İnsanlar ile sulh olanın ayıpları örtülü kalır.
  Halkın ayıplarını arayanın ayıpları açılır..  
     Alimi ağırlamak,Hüda ya tazimdir.İmama itaat,mevlaya itaattir.İnsanlar için kuyu kazan kendi düşer.
      Kim ki halkın sırlarını ifşa edip söyler,Hak teala onun sırlarını ortaya çıkarır.
     Gizli işleri teftiş eden,gönüller sevgisinden mahrum kalır.    
      Halka ihsan eden,Hak'tan ihsan bulur ve bütün işlerinde akibeti hayır olur.kendisine 
     kötülük yapana iyilik yapan,her fazileti alabilir.
Kendinden üstün olanlara,güler yüz gösteren muradını alır.
      Dostunun hatasına tahammül etmeyen,hastalık ve ölümünde yalnız kalır.
       İnsanlara teşekkür etmeyen,Hak Tealaya şükretmemiş olur.
       İnsanlardan haya etmeyen,Hak'tan haya etmemiş olur.
Namahreme bakmayanın kalbi rahat bulur.
       Sana söz getiren,sendende götürebilir.     
 Sadık arkadaş büyük nimettir.
     Doğru sözler,yumuşak haller ve güzel hasletler ikbal alametdir..Taat gibi izzet ve kanaat gibi hazine olmaz.Edep gibi asalet ve ilim gibi şeref olmaz.Göz yumma gibi hilim ve aldırmama gibi akıl olmaz.Hakkın isyanında mahluka itaat olmaz.
      Yalan söyleyen kimseden hayır umulmaz.          Akıllıya lazımdırki,tabibin hastaya eylediği hitap gibi cahile hitap eyleye,O şiddete yeltendikçe, genede mülayim söyleye.      İyiyi dua ve senadan unutmayasın.
      Cimri ve korkakla müşavere etmeyesin,
      Kadına yük olmayasın,malından istina olasın.
      Zira o minneti çoğaltan ve ihsanı inkar edendir.
      İhsanı unutup noksanı unutmayan dost değil düşmandır.
      Kadın reyhandır,kahraman değildir.o yük altına onu atmayasın

           SELAM HÜDAYA TABİİ OLANLARA
       ..